Hoe help je leerlingen met het kiezen van een boek?
Hoe je het leesplezier en de betrokkenheid verhoogt door iedere leerling altijd het juiste boek te laten lezen.
Door Stijn Dautzenberg & Tom Buunk laatste update 30 april, 2023
Deze basisscholen borgen de schoolbibliotheek en werken aan het leesplezier met de Leesapp.
Voor wie is dit?
Je bent een leerkracht op een basisschool en ziet dat veel leerlingen het lezen niet leuk vinden.
Je bent daarom op zoek naar een manier om leerlingen goed te kunnen helpen met het kiezen van een passend boek, maar je loopt daarbij tegen de volgende uitdagingen aan:
Je weet niet precies weet welke boeken de leerlingen lezen en leerlingen vinden het lastig om hun interesses te verwoorden.
Leerkrachten lezen zelf weinig en hebben onvoldoende kennis over kinderboeken om boeken enthousiast te promoten in de klas.
Leerkrachten weten niet goed welke boeken op school aanwezig zijn en in welke boekenkast ze staan.
Daardoor is het praktisch onmogelijk om leerlingen te helpen met het kiezen van een leuk en passend boek.
Het kan écht!
Om het leesplezier te verhogen is het belangrijk dat iedere leerling altijd een leuk en passend boek leest.
De meeste leerkrachten hebben naast alle andere taken niet voldoende tijd voor handen om dit goed te kunnen doen, omdat:
Je van iedere leerling de leesinteresses moet weten.
Je voldoende kennis moet hebben van de (meeste) boeken in de schoolbibliotheek.
Je voor iedere leerling een inschatting moet kunnen maken welke boeken bij hem/haar passen.
Onderwijs in Beeld is toegewijd dit probleem voor leerkrachten op te lossen door ze inzicht te geven in het leesgedrag en betrokkenheid van iedere leerling.
De oplossing
Leerlingen helpen
met het juiste boek
in 3 stappen.
1
Volgen
Breng in beeld welke boeken de leerling leuk vindt om te lezen en welke niet.
2
Ontdekken
Ontdek verborgen overeenkomsten tussen de boeken in de schoolbibliotheek.
3
Helpen
Help leerlingen die lezen minder leuk vinden met het kiezen van een passend boek uit de bieb.
01
Volgen
Volg het leesgedrag van iedere leerling op de voet
Oude manier
Leerlingen schrijven in een schriftje wat en hoeveel ze lezen.
Veel leerkrachten vinden het lastig om grip te krijgen op het lezen in de klas. Wie vindt het leuk om te lezen en wie niet? Hoeveel leesmeters maken de leerlingen? Aan welk uitdagingsniveau is die ene leerling toe?
Daarom houden leerlingen op sommige scholen in een logboekje bij waarin ze in beeld brengen wat ze lezen, hoeveel ze lezen en wat ze leuk vonden aan het boek.
Hoewel deze oplossing leerlingen bewuster maakt van hun leesgedrag, zal de leerkracht toch nog in het duister blijven tasten. Het kost veel tijd om erachter komen wat en hoeveel een leerling leest en of een boek een goede match is geweest.
Nieuwe manier
Leerlingen houden digitaal bij wat en hoeveel ze lezen.
Leerlingen houden in een leuk digitaal logboekje bij wat ze lezen, hoeveel ze lezen en of ze het boek leuk vonden. Daardoor kan de leerkracht in één oogopslag zien wie dreigt af te haken en welke boeken die leerlingen wél leuk vonden om te lezen.
02
Ontdekken
Leer de boeken kennen, van binnen en van buiten
Oude manier
Lees de eerste 30 bladzijden van zoveel mogelijk boeken
Leerkrachten lezen van zoveel mogelijk boeken op school de eerste 30 bladzijden zodat ze iedere leerling kunnen vertellen waar het boek over gaat en kunnen inschatten of het bij de leerling past.
In de praktijk is dit voor veel leerkrachten onmogelijk tenzij ze veel in hun vrije tijd lezen. Het resultaat is dat de meeste leerkrachten onvoldoende op de hoogte zijn van het boekenaanbod op school.
Nieuwe manier
Breng voor het hele team in beeld waar ieder boek over gaat.
Alle boeken op school zijn gecategoriseerd op basis van globale thema's, de verhaallijn, de doelgroep (geschikte leeftijd), het niveau van de tekst, woorden per pagina en lettergrootte. Ook worden de boeken voorzien van 1-3 thema-labels, waardoor het voor zowel leerkrachten als leerlingen gemakkelijk is om door de collectie te navigeren.
Vraag & antwoord
Wat moet ik over ieder boek weten?
Vragen die je kunt stellen om de boeken in beeld te brengen zijn:
- Hoe zou je de hoofdpersoon beschrijven?
- Wat start het verhaal?
- Wat doet de hoofdpersoon in het verhaal?
- Wat gebeurt er op het einde van het verhaal?
- Wat betekent dit voor de hoofdpersoon?
- Welke thema's komen terug in dit boek?
- Voor welke doelgroep is het boek geschreven?
- Wat is het niveau van de tekst?
03
Helpen
Help leerlingen met het kiezen van een leuk en passend boek
Oude manier
Boektips op basis van AVI-niveau of de vijf vinger regel
De leerkracht of biebouder vraagt de leerling wat ze leuk vinden om te lezen en bepalen aan de hand van het leesniveau of vijfvingerregel of het boek geschikt is.
Deze aanpak werkt alleen als er in de bibliotheek iemand aanwezig is die weet wat de leerling leuk vindt en welke boeken in de schoolbieb staan. Dit is de praktijk zelden het geval waardoor leerlingen onnodig vaak een boeken willen ruilen.
Nieuwe manier
Persoonlijke boektips op basis van het leesgedrag
Aan de hand van de leesinteresses, het leesniveau en de belevingswereld van het kind ontvangt de leerling persoonlijke boektips voor boeken die beschikbaar zijn in de schoolbibliotheek.
Wanneer uit het leesgedrag blijkt dat een leerling het lastig vindt om een passend boek te kiezen, kan de leerling met behulp van de boektips zelfstandig of samen met een leerkracht een betere keuze maken.
Daardoor zullen leerlingen steeds vaker een boek uitlezen en het vertrouwen krijgen in hun eigen leesvaardigheid. Samen met de leerling borduur je voort op dat vertrouwen en daag je de leerling uit om steeds uitdagendere boeken te lezen. Zo werk je op een bewuste manier aan de ontwikkeling van een positieve leesattitude.
Samenvatting
Hoe zorg je ervoor dat iedere leerling altijd het juiste boek leest?
- Volg het leesgedrag van iedere leerling op de voet.
- Leer de boeken kennen, van binnen en van buiten.
- Help leerlingen met het kiezen van een leuk en passend boek.
De opties
Hoe kun je dit realiseren?
Optie #1
Je doet het zelf met behulp van de vijf vinger regel, een schriftje en de handmatige analyse van alle boeken.
Optie #2
Je gebruikt de Leesapp om dit te bereiken. Dit is de snelste, gemakkelijkste en betrouwbaarste optie.
Het resultaat
Wat levert het op?
- De schoolbieb voor altijd op orde
Scholen identificeren de gaten in het boekenbestand, waarmee ze jaarlijks op doordachte wijze de collectie aanvullen.
- Een betrokken team
Alle leerkrachten zijn goed op de hoogte van de populaire en nieuwe boeken op school en kunnen leerlingen goed adviseren.
- Lezen is geen strijd meer
Leerlingen ontwikkelen een positieve leesattitude, doordat ze vaker een leuk en passend boek weten te vinden.
Kernfuncties
Hoe het werkt
Volg het leesgedrag van iedere leerling.
Eerder moest je met een schriftje bijhouden wat en hoeveel leerlingen lezen. Nu kun je het leesgedrag van iedere leerling op de voet volgen via een overzichtelijk logboek.
De registratie gebeurt automatisch bij het uit- en inlevermoment en leerlingen houden dit zelf bij met een device in de klas.
Zoek boeken in de schoolbiblitheek op thema.
Eerder moest je iedere 30 blz. lezen om een boek goed te kunnen categoriseren. Met de zoekfunctie zijn alle boeken op school automatisch gecategoriseerd op deze 24 globale thema’s. Het werkt net zoals Spotify.
Ook is het mogelijk om boeken te zoeken op titel en auteur en weet iedereen precies waar ieder boek is.
Help leerlingen met het kiezen van het juiste boek.
Eerder moest je de uitgelezen boeken van de leerling bekijken en op eigen oordeel een passend boek erbij zoeken.
Nu krijgt iedere leerling persoonlijke boektips van boeken die het meest bij hun unieke leesprofiel passen, zonder dat dit de leerkracht extra tijd kost.